Περί ενημέρωσης (μέρος β')

Είναι πολύ λεπτές οι γραμμές μεταξύ ενημέρωσης και προπαγάνδας. Ένας δημοσιογράφος οφείλει να μεταδώσει την είδηση χωρίς καμία συναισθηματική φόρτιση ώστε μόνος του ο πολίτης να κρίνει αν το γεγονός ήταν καλό, κακό ή αποτρόπαιο. Η συνηθισμένη τακτική "και τώρα περνάμε σε μια δυσάρεστη είδηση" είναι το πρώτο διστακτικό βήμα για την επίτευξη του στόχου. Ο θεατής συνηθίζει να νιώθει έτσι όπως ο εκφωνητής υποδεικνύει. Το επόμενο βήμα είναι η ξεκάθαρη εκδήλωση της θέσης του καναλιού απέναντι σε ένα γεγονός. Αρχικά το γεγονός είναι κατά γενική αποδοχή κατακριτέο, ή επικροτέο. Έτσι, και πάλι, ο θεατής δεν "κλωτσάει", συμφωνεί και κάπου μέσα του βγάζει το λάθος συμπέρασμα "ο τάδε, σκέφτεται σωστά". Τώρα πλέον, το έδαφος έχει στρωθεί. Με μικρά διστακτικά βήματα στην αρχή και όλο και πιο τολμηρά όσο περνά ο καιρός, με ενδιάμεσες παρεμβολές εικόνων φρίκης και δέους, το σχέδιο μπορεί να τεθεί σε πλήρη εφαρμογή.

Τώρα πια ο εκφωνητής δε διστάζει να πάρει θέση υπέρ ή κατά κόμματος, να ειρωνευτεί άτομα της πολιτικής ζωής, να δημιουργήσει θέματα από το τίποτα, να ξεσηκώσει τον κόσμο υπέρ ή κατά συγκεκριμένων απόψεων και ανθρώπων, ακόμα και να μεταδώσει ψευδείς ειδήσεις. Ο θεατής έχει εκπαιδευτεί να ακούει χωρίς να σκέφτεται. Ρουφά διψασμένα κάθε λέξη χωρίς να τη φιλτράρει. Αποκτά άποψη που μόλις αλλάξει το κανάλι αλλάζει κι αυτή, και δεν το καταλαβαίνει καν.
Η δουλειά του δημοσιογράφου δεν είναι να μεταδίδει την είδηση, είναι να ενημερώνει τον κόσμο για αυτά που δε μπορεί να μάθει μόνος του. Να καταγράφει ένα σημαντικό περιστατικό και αυτό να μεταφέρει. Εδώ τίθεται ένα άλλο σοβαρό ζήτημα, το γεγονός αυτό καθεαυτό. Πότε αποτελεί είδηση; Πότε μεταδίδεται και με ποια σειρά;

Αν την περίοδο των πυρκαγιών κι ενώ η Αμερική συνεχίζει τον πόλεμο με το Ιράκ (που τα μέσα φρόντισαν να μας πουν ότι είναι κακό, πολύ κακό κράτος) μάθουμε ότι συνελήφθη Ιρακινός να βάζει φωτιές στην Αθήνα, τι συμπέρασμα θα βγάλουμε; Ενισχύουμε ναι ή όχι την θεωρία περί "ασύμμετρης απειλής"; Πόσοι θα προσέξουν ότι ο εν λόγω άνθρωπος έβαζε φωτιές προσπαθώντας να αυτοπυρποληθεί;
Αν μάθουμε ότι άγνωστος επιτέθηκε σε Πυροσβέστες ενώ αυτοί είχαν πάει να σβήσουν τη φωτιά, τι συμπέρασμα οδηγούμαστε να βγάλουμε; Συγκεκριμένα, η Πυροσβεστική ανακοίνωσε ότι τους επιτέθηκε, κάτι που τους ανάγκασε να αποχωρήσουν και όταν μπόρεσαν να πλησιάσουν ξανά, η φωτιά είχε φουντώσει. Την ίδια ώρα, site γνωστού καναλιού, στο θέμα "Αναζωπυρώσεις και εκκενώσεις χωριών" έγραφε ότι ο ένας Πυροσβέστης ένιωσε αδιαθεσία και ενώ απομακρύνθηκε για να ηρεμήσει, κάποιος κάτοικος της περιοχής θεώρησε ότι αποχωρούν και τους επιτέθηκε. Και οι δύο πλευρές συμφωνούν ότι ο άγνωστος αναζητείται. Τότε πώς ξέρουν γιατί έκανε ό,τι έκανε; Γιατί αυτό το περιστατικό αποτελεί είδηση; Πόσοι σκέφτηκαν όταν το άκουσαν ότι δε γίνεται 2 Πυροσβέστες να μη μπορούν να αντιμετωπίσουν έναν άντρα;* Ενισχύονται ή καταρρίπτονται οι θεωρίες περί "οργανωμένου σχεδίου" και σπείρας εμπρηστών;
Πόσο σοβαρά θα πάρει κάποιος το ρεπορτάζ για τα παιδιά που πεθαίνουν αβοήθητα σε κάποιο ίδρυμα αν προβληθεί αμέσως μετά από ένα σχετικό με τη νέα σαιζόν στα μπουζούκια;

Τέλος, σας δίνω να κρίνετε εσείς και να μου πείτε τη γνώμη σας για την πρώτη και την τέταρτη είδηση του αθλητικού ρεπορτάζ.

Σημείωση: Και τα 3 αρχεία που παρέθεσα, τυχαίνει να προέρχονται από το ίδιο κανάλι. Αυτό δε σημαίνει απαραίτητα ότι βάλλομαι εναντίον του.

*Η συγκεκριμένη ερώτηση αποτελεί παράδειγμα δημοσιογραφικής προπαγάνδας. Εμμέσως, σας έκανα να σκεφτείτε ότι η Πυροσβεστική λέει ψέματα και όχι το κανάλι.